De Palio’s alla Romana, gereden tussen 1874 en 1901

In het begin van de jaren zeventig werd de Società delle Feste opgericht in Siena, die onder andere de taak had om ter gelegenheid van de festiviteiten van O.L.V. Hemelvaart activiteiten te organiseren parallel aan de traditionele Palio van 15 augustus om zo meer mensen naar de stad te trekken. Naast de Palio zelf werd een drafkoers georganiseerd op de Piazza d’Armi (net buiten de poort van Istrice). Dit kende weinig belangstelling.

Voor de Palio alla Romana was er meer interesse. Hierbij werden 9, later 12 contrade die wilden deelnemen uitgespeeld tegen elkaar in 3 batterie waarvan de winnaars de finale reden tegen elkaar. De winnaar van de finale won een drappellone en een som geld. Ook de winnaar van de troostfinale tussen de 6 (later 9) verliezers) kreeg een som geld.

Tussen 1874 tot 1901 werden zeven Palii alla Romana ingericht, waarvan de eerste op het binnenplein van de Fortezza, vooral omdat men vreesde dat de nieuwe formule anders teveel in het vaarwater van de traditionele Palio zou komen. Net zoals in de reguliere Palio werden de paarden toegewezen door lot en de fantini gekozen door de contrade zelf. Groot verschil was dat er geen prove waren, noch een Corteo Storico.

De eerste editie werd gewonnen door Oca met Girocche. Ze wonnen een drappellone met het wapenschild van de Società delle Feste (een Romeinse wolvin met een van de tweelingen met een windwijzer met de woorden: “Ik leg het uit wanneer mijn volk viert”) maar zonder de religieuze afbeeldingen die we bij een Palio wel zien op de drappellone.

Het grote succes van de Palio alla Romana bracht de organisatoren ertoe het initiatief te herhalen. Deze keer vroeg men het bestuur om de Piazza del Campo te mogen gebruiken omdat het fort niet echt geschikt was om dit evenement te organiseren. De toestemming werd verleend en op 17 augustus 1875 triomfeerde Nicchio, opnieuw met Girocche. De troosting werd gewonnen door Giraffa met Barbone.

De derde Palio alla Romana dateert uit 1876 met Lupa als winnaar met Leggerino, die Istrice en Onda versloeg in de finale. Selva won de troosting met Nula. Het initiële enthousiasme voor dit nieuwe type van koers stierf echter snel uit. Pas in 1890 werd een nieuwe georganiseerd. Deze werd gewonnen door Oca met Pirrino op Carbonello. Buriano voor Leocorno won de troosting. Ook het jaar nadien won Oca opnieuw, met Tabarre op Farfallina. Meer spectaculair was de troosting die Pirrino won voor Civetta na een lange strijd tegen de zweepslagen van Fiammifero van Giraffa. Dit was de eerste keer dat er 12 contrade deelnamen.

De zesde Palio alla Romana werd georganiseerd op 18 augustus 1894 om de heropening van de Basilica di S. Francesco te vieren en had een tumultueus verloop. Bruco, Oca en Lupa gingen naar de finale. Oca leidde drie ronden en werd voorbij gegaan door Lupa wiens jockey Scansino viel in de laatste San Martino. Oca pakte opnieuw de kop. Alle aandacht van de fantino van Oca ging naar de scosso van Lupa. Hierdoor verloor hij de derde, Bruco uit het oog die op de meet wonnen met Fiammifero su Belfortina. Na de Palio eisten de drie wijken de Palio op. Pas na de troosting, gewonnen door gewonnen door Nicchio met Massimino I werd de drappellone overhandigd aan Bruco. Maar de controverse nam niet onmiddellijk af en de Contradaioli van Bruco moesten worden geëscorteerd door de carabinieri tot in hun wijk. De aanwezigheid van de carabinieri verhinderde een boze ocaioli echter niet om de drappellone van de stok te scheuren en te vernietigen.

De zevende en laatste Palio alla Romana werd gelopen op 18 augustus 1901 en eindigde zonder een winnaar. De eerste batteria werd gewonnen door Montone met Bozzetto, de tweede door Lupa met Massimino I en de derde door Oca met Pallino. De tweede batteria werd met twee gelopen omdat de fantino van Istrice ten val kwam bij een valse start. Hetzelfde gebeurde met Gaggia bij Giraffa.

Maar hiermee was nog niet alles gebeurd. Wanneer de mossiere, Leonildo Fabbrini het signaal gaf voor de start met zijn vlag vergat hij echter om de koord te laten vallen. Waardoor Massimino en Bozzetto vielen en ernstig gewond waren. De benadeelde wijken waren razend en betraden de piste om verhaal te halen bij de Mossiere die men ervan beschuldigde om Oca voor te trekken. De koers werd definitief geannuleerd en er werd besloten om geen Palio alla Romana meer in te richten.

De stad besliste om de Palio’s officieel te erkennen waardoor ze op de lijst van overwinningen mochten komen bij de desbetreffende wijken. De troosting werd echter niet toegekend, noch de koers van 1874 omdat deze gelopen werd op een andere plaats dan de Piazza del Campo.

• 17/08/1874 – Oca
• 17/08/1875 – Nicchio
• 17/08/1876 – Lupa
• 17/08/1890 – Oca
• 17/08/1891 – Oca
• 19/08/1894 – Bruco