De rol van de vrouw in de Palio

Aan degenen die beweren dat Siena en de Palio een puur mannelijke aangelegenheid is kunnen we met zekerheid antwoorden dat dit niet waar is. Het is zo dat veel vrouwen in de loop der jaren veel belangrijke functies bekleed hebben binnen de Contrade en de Palio in het algemeen.

Twaalf vrouwen hebben door de geschiedenis heen het ambt van kapitein uitgeoefend. De eerste ooit was Sobilia Palmieri Nuti di Roccella, kapitein van Nicchio tussen 1947 en 1951. Ze won de Palio op 2 juli 1947. Daarna was het de beurt aan gravin Carla Placidi Mazzarosa, kapitein van Leocorno tussen 1948 en 1958, met twee overwinningen : 16 augustus 1950 en 5 september 1954. In het jaar 1952 was het de markiezin Maria Pace Chigi Zondadari Misciattelli die werd verkozen tot kapitein van Torre. Zij leidde de  Contrada naar de overwinning op 16 augustus 1961.

Ook bij Drago was een vrouw kapitein; gravin Maria Luisa Barzelotti Brandolini d’Adda (bekend als Kinda), die Drago leidde van 1962 tot 1964 en in die periode maar liefst drie Palios won: de Palio dell’Assunta van 1962, die van 16 augustus 1963 en uiteindelijk die van Provenzano in 1964. Daarna volgde Vittoria Bonelli Zondadari Barabino die in 1963 kapitein Selva werd en tot 1968 in functie bleef. Zij won de Palio’s dell’Assunta van 1965 en 1967. Ook Bruco besloot in 1966 de belangrijke rol van kapitein aan een vrouw toe te vertrouwen; het is Marcella Svetoni Pascucci Pepi die van 1966 tot 1969 de Contrada zal leiden. In dezelfde periode werd ook Pantera voor één jaar, 1967, geleid door een vrouw, Cynthia Sue Wood.

Ook in 1980 kiest Pantera voor een vrouw, Aurora Cialfi. Tussen 1977 en 1983 wordt ook Nicchio geleid door een vrouw : Lucia Cioni Nuti. Zij leidt de contrada naar de overwinning 16 Augustus 1981. Daarna was het de beurt aan Montone die de positie van kapitein toevertrouwden aan Anna Maria Befani. Zij schonk Valdimontone twee overwinningen : 2 juli 1982 en de Palio Straordinario van 13 september 1986. In 1984 werd Vittoria Adami Nepi worden gekozen tot kapitein van Aquila. Meer recent kiest Torre voor Maria Aurora Misciattelli. Zij bekleed de functie tussen 2002 en 2008 en wint in 2005 na 44 jaar opnieuw de Palio.

Niet enkel de functie van kapitein werd in Siena bekleed door vrouwen maar ook die van Priore. Dit is het hoofd van de contrada en werd afgeleid uit het Latijn en duidt op de persoon “die voor is” en dus een groep mensen leidt. De eerste vrouw die deze belangrijke rol vervulde, was de markiezin Ginevra Chigi Zondadari Bonelli, die aan het hoofd van Selva stond tussen 1966 en 1969. Selva won in die periode de Palio dell’Assunta in 1967. Daarna zal het gravin Emilia Griccioli Brandolini d’Adda zijn die prior wordt van Aquila tussen 1970 en 1977. Ook onder haar bewind wordt een Palio gewonnen; op 16 augustus 1973. Maria Grazia Testi Botteghi was tussen 1990 en 1992 prior van Istrice, Lucia Cresti van Vadimontone tussen 1994 en 1999 en Maria Isabella Becchi bij Selva tussen 1999 tot 2004. Deze laatste wist twee Palio’s te winnen : de eerste op 9 september 2000 en de tweede in juli 2003.

Valdimontone kiest in 2006 opnieuw voor een vrouw, Anna Carli, die tot 2009 de leiding op zich neemt. In 2009 is het Laura Dinelli die werd verkozen tot prior van Giraffa. Ze won de Palio in augustus 2011 en bleef prior tot 2014. Drie andere vrouwen hebben het ambt van prior in deze jaren : Nicoletta Fabio, prior van Istrice sinds 2011 tot op heden; Laura Bonelli, bij Drago vanaf 2012 tot 2017 en uiteindelijk Fiamma Cardini, prior van Aquila tussen 2013 en 2018. Het is dus duidelijk dat de vrouw in de loop der jaren een steeds belangrijkere rol is gaan spelen in de Palio.

De meest mannelijke rol in de Palio is tot op de dag van vandaag die van fantino. In 1581 zou Virginia Tecci als veertienjarig meisje de Palio alla Lunga te hebben gereden voor Drago. Veel recenter is het Rosanna Bonelli die in augustus 1957 de Palio voor Aquila reed met de bijnaam Diavola. Ze wordt echter herinnerd als Rompicollo, naar de titel van een operette rond de Palio geschreven door haar vader, de Sienese toneelschrijver Luigi Bonelli. Rosanna Bonelli is tot op vandaag de enige vrouw die een Palio “alla tonda” heeft gereden.

De roze toets houdt daar zeker niet op. Tot op de dag van vandaag hebben 14 vrouwen de drappellone geschilderd. De eerste vrouw die een Palio schilderde, was Maria De Maria, die in 1921 haar diesnten aanbood om de “cencio” te schilderen; deze werd gewonnen door Drago. Vita Di Benedetto, torraiola, realiseerde het vaandel van 2 juli 1984 gewonnen door Oca. Alison Roux schilderde de door Giraffa gewonnen drappellone in juli 1990. Pas 15 jaar later is het de beurt aan Rita Petti, nicchiaiola, die de Palio di Provenzano van 2005, gewonnen door Bruco, ontwierp..Een jaar later schilderde Pia Bianciardi Venturini, lupaiola, samen met Rita Rossella Ciani, de Palio van 2 juli 2006, gewonnen door Pantera. Ook in juli 2008 schilderde een vrouw de drappellone. Camilla Cantoni Mariani della Rovere in Adami maakte het doek gewonnen door Istrice. Vervolgens is het de beurt aan Eugenia Vanni, lupaiola, die in 2008 de Masgalano maakte, om voor de Palio di Provenzano van 2009 de cencio ter schilderen ter ere van de 700e verjaardag van de grondwet van de gemeente Siena. Deze werd gewonnen door Tartuca. Claudia Nerozzi, panterina, schilderde de Palio di Provenzano van 2013, gewonnen door de Oca. Cecilia Rigacci (chiocciolina) schilderde de achterzijde van de Palio van Cesare Olmastroni voor de Palio dell’Assunta van 2013. Deze werd gewonnen door Onda. Rosalba Parrini, torraiola, op haar beurt schilderde deze van 2 juli 2014, gewonnen door Drago, ter ere van de 70e verjaardag van de bevrijding van gemeenten in onze provincie. In augustus 2015 was het Elisabetta Rogai die de palio ontwierp. Tot slot was 2017 het jaar van de vrouw : in juli was het torraiola Laura Brocchi die de palio ontwierp, in augustus Sinta Tantra.

Ook in andere aspecten van de Palio nemen vrouwen belangrijke rollen op. Zo werd de Masgalano bijvoorbeeld 14 maal ontworpen door een vrouw. Vier vrouwen namen de taak van Deputato della Festa op zich; Aurora Cialfi van Pantera voor de Palio’s van 1988, Maria Isabella Becchi van Selva , voor de Palio van 2 juli 2005, Lucia Cresti van Montone in augustus 2018 en Laura Dinelli van Giraffa in augustus 2019. Daarnaast vervulden twee vrouwen de functie van Giudici della Vittoria : Anna Carli, van Valdimontone voor de Palio van 16 augustus 2011 en Maria Isabella Becchi, van Selva, voor de Palio’s van 2013

Het moge dus duidelijk zijn dat de vrouw meer en meer haar rol binnen de Palio opneemt en dat de Palio dus geen louter mannelijke aangelegenheid meer is.