De Palio alla lunga

De aanwezigheid van de Palio in het leven van de Sienesen gaat bijna 1000 jaar terug. Sinds 1200 zijn er aanwijzingen voor een paardenrace. Documenten uit de 12e eeuw herinneren ons aan een Palio di San Bonifazio, de heilige aan wie de oude kathedraal gewijd was en die in Castelvecchio stond. Deze kathedraal is voor voorganger van de huidige Duomo, gewijd aan de Maagd Maria.

Tijdens de Middeleeuwen en de Renaissance werden vele races georganiseerd; nobele heren, notabelen, Sienese burgers en zelfs vreemden brachten hun beste paarden naar de stad voor die koersen. Ze werden gehouden om de feesten ter ere van heiligen te vieren of om de verjaardag van een speciaal evenement te vieren.

Deze koers was verbonden met de ceremonie van het aanbieden van de heilige kaars ter ere van O.L.V. Hemelvaart, een religieus ritueel. De Palio zelf was een populair feest. De koers was er één “alla lunga”.

Er zijn oude documenten terug te vinden waaruit blijkt dat de koers een officieel evenement was, opgenomen in de gemeentelijke statuten, en gereden werd op de dag van Hemelvaart (15 augustus). De drappellone was een kostbare stof met daarop de wapenschilden van de heersers van de stad. In de volgende eeuw werden de stoffen nog kostbaarder om indruk te maken op bekende figuren uit die tijd. Ondanks de pest werd het ook in 1348 en in 1349 gelopen.

In 1366 werden er enkele regels vastgelegd om de koersen veiliger te maken. Tussen 1408 en 1460 waren enkele pausen en keizers getuige van de Palio tijdens hun passage in de stad. In 1476 was er een nieuwe pestepidemie, maar ook deze Palio werd gelopen.

De laatste wijziging van het reglement dateert uit 1529. Na de koers van 15 augustus 1691 zou er een opstand en daarmee verbonden arrestaties hebben plaatsgevonden. Ter gelegenheid van de palio van 15 mei 1767 had de Accademia dei Rozzi een kar gemaakt met daarop een vlag uit goud voor het winnende paard.

In 1389 vond de start van de race plaats op de Osteria del Pavone, tegenover de kerk van Santa Maria degli Angeli in Valli, tegenwoordig gekend als de Chiesa della Compagnia. Dit was gevaarlijk gezien sommige paarden afsloegen en richting Certosa liepen. De start werd verplaatst naar de kerk van het klooster Santa Maria degli Angeli, later Santuccio genoemd.

De paarden werden bereden door jonge fantini gekleed in de kleuren van de adellijke familie waarvoor ze reden. Vervolgens werd er gekozen om scosso (zonder ruiter) te rijden maar met een gekleurde pluim op hun hoofd om zo te weten voor welke familie ze liepen.

De Corteo werd gevormd door de Nobelen en de autoriteiten die het parkoers afliepen richting start. Daar kon men kiezen om de paarden vanuit boxen te laten vertrekken of gewoon vrij op het plein.

Vanaf 20 augustus 1747, gedurende ongeveer een eeuw, werden de Palio’s alla lunga door Valdimontone georganiseerd. Men liep van Santucci tot aan de Torre Bardi op Piazza di Postierla. Drie tot 10 paarden namen deel. De prijs was 20 lire. Vanaf 1820 werd het 40 lire en vanaf 20 augustus 1826 werd ook een drappellone uitgereikt. Op de avond van 16 augustus 1833 (de Palio alla tonda op de Piazza werd op de 18e gelopen) werd er een Palio alla lunga gelopen. De prijs werd uitgereikt door de Comunità Civica onder de naam van de Contrada di Valdimontone. Zeven paarden liepen voor een prijs van 100 lire, 40 lire van Montone en 60 lire van de Comunità Civica.

Op 19 augustus 1838 werd een Palio gelopen met 5 paarden. De start was om 23 uur, wat toendertijd volgend de Italiaanse tijd overeenkwam met een uur voor zonsondergang. Tot 1793 mocht elke ras meelopen. Daarna was het verboden voor Engelse paarden en volbloed Arabische paarden.

De belangrijkste Palio alla lunga was deze ter ere van Madonna Regina Advocata Senensium , patroonheilige van Siena. Deze werd gereden tot midden 19e eeuw op de middag van 15 augustus.

Op het parkoers werden zijstraten afgedekt met tenten of zeilen. De route kronkelde door de stad via de Via Romana, Pantaneto, Banchi di Sotto, Via di Città, Piazza di Postierla en Via del Capitano richting Duomo. De aankomst kan je vandaag de dag nog steeds zien. Ongeveer twintig meter van de ingang van het plein zien we een witte stenen lijn van ongeveer 7 meter lang die “rigolo” werd genoemd.

De lijn deed eigenlijk dienst als grens tussen de compagnia laicale van S. Caterina della Notte en die van de canonici del Duomo. De prijs voor de winnaar was een stoffen doek met de Latijnse naam “Pallium”. Hiervan werd dan ook de naam Palio afgeleid. Deze stoffen doek werd opgehangen aan de granieten zuil met wolvin erop. Deze staat nog steeds rechts voor de Duomo.

De Palio alla lunga stopte met bestaan door een beslissing van de Magistraat in 1861 als gevolg van de eenmaking van Italië. De Sienesen zelf vonden immers meer verbondenheid met de Palio op de Piazza tussen de 17 contrade die gereden werd sinds de 17e eeuw.

Nadat ze waren afgeschaft werden echter veel pogingen gedaan om de koersen in ere te herstellen. Zowel door de kapiteins van de contrade als door de hoge burgerij van Siena die ‘hun’ spel kwijt waren. Ze waren zelfs bereid om de kosten te dragen.

La società delle Feste organiseerde opnieuw Palio’s alla lunga in 1871, 1873 en 1874, maar de kosten waren enorm hoog en er gebeurden ernstige ongevallen met paarden. Hierdoor was de koers organiseren niet langer haalbaar en te verantwoorden.

De stad Siena schafte de Palio alla lunga af op de gemeenteraad van 30 juli 1874. Vandaag de dag kan je nog steeds bewijzen vinden van het bestaan van deze Palio. In het Borgo delle Maddalena, aan het einde van de Via di Valdimontone, op het kruispunt met de Via Roma, is de rechthoekige steen te vinden waar de “verrocchio” op was gemonteerd voor de start. Deze werd opnieuw geïnstalleerd na een officieel schrijven van de Amici del Palio toen de straat heraangelegd werd in de jaren 1940.

Tot de verbouwingen in de jaren 30 van het klooster van Santa Maria degli Angeli naar een  Giovanni Caselli-school waren er twee ijzeren ringen zichtbaar die gedurende eeuwen gebruikt werden om de koorden aan op te hangen. Het zou niet misstaan om hier een bord te hangen met als opschrift ‘Partenza del Palio alla Lunga’ om zo eer te betonen aan deze plaats die een belangrijke rol gespeeld heeft in de geschiedenis van het feest dat we heden ten dage nog steeds kennen.