Opinie: Het einde van de ‘mythische’ paarden in Siena?

De Palio di Siena evolueert voortdurend; vaak zijn dit noodzakelijke met als doel de veiligheid. Dit zowel voor het publiek (denken we aan de poortjes die de laatste jaren gaandeweg geïnstalleerd werden) als voor de paarden (denken we aan de keuze van paard (Anglo Arabo), als de nieuwe matrassen (eind jaren 90) maar zeker ook het protocollo equino waardoor paarden een voortraject moeten lopen).

Vandaag willen we het hebben over paarden en vooral winnende paarden. Elk jaar zien we een nieuw winnend paard. Ook de samenstelling van het lot is altijd anders. Dit brengt onzekerheid met zich mee wat betreft voorspellingen, maar gaat wel hand in hand met meer veiligheid. Toch kunnen we concluderen dat de kracht van de Palio juist in zijn veranderlijkheid zit.

Wat vooral jammer is, is dat net door die veranderlijkheid van paarden, het moeilijk geworden is om als paard een onbetwiste protagonist te worden maar vooral te blijven. Wat tegelijk opvalt is dat net door deze veranderingen de Palio sneller geworden is. Het ene record na het andere sneuvelt. Tussen augustus 1991 (Pytheos bij Pantera) en augustus 2015 (Polonski bij Selva) bleef het record staan. Vorig jaar werd de tijd van Polonski scherper gesteld. Nog geen jaar later is dit opnieuw gebeurd. De keuze voor de snelle, maar vooral wendbare Anglo Arabo paarden werpt zijn vruchten af. Ook naar veiligheid is het een enorme stap vooruit. Zo waren de volbloeden die tot de jaren 90 liepen soms onberekenbaar wat dus ook resulteerde in veel blessures. Dit is de laatste jaren eerder sporadisch en is te wijten aan de keuze van paarden, maar ook aan het voortraject dat de paarden doen op de pistes van Mociano en Monticiano (kopieën van de Piazza) en de Prove Regolamentate die verplicht werden opgenomen in de weg naar deelname aan de Palio.

Het Albo dei cavalli is er sinds 2001. Vanaf toen werd er een lijst bijgehouden van paarden die ingeschreven werden voor het Palio-jaar. Deze werden dan ook meermaals onderzocht. Dit zorgde ook voor een stijging van het aantal paarden op een tratta. Waar dit vroeger rond de 20 paarden draaide, en soms zelfs minder; werden er sindsdien vaker 30 of meer paarden aangeboden op de tratta. Dit maakt de poule waaruit men kan kiezen ook groter.

We willen toch enkele cijfers aanhalen die tonen dat de carrière van paarden korter geworden is. Violenta Da Clodia, de winnaar, reeds haar 5^e Palio (ze won er 2). Una Per Tutti reeds haar vierde maar kwam nooit in een winnende positie. Alle andere hadden maximum twee koersen gereden. Tot slot zagen we 3 debutanten (Veranu, Abbasantesa e Anda e Bola). Vorig jaar in juli waren dit er maar liefst 8 (al heeft de corona-break haar invloed gehad). Veertig jaar geleden, in juli 1982 zagen we twee debutanten Cinzano en Cuana; deze laatstgenoemde won!

Interessanter wordt het als we het aantal enkelvoudige winnaars bekijken. Sinds 2000 wonnen maar liefst 13 paarden slechts éénmaal (er werden 24 Palio’s gereden). Tussen 1970 en 1999 (63 koersen) tellen we er 17. Het fenomeen ‘manifesta superiorità’ bleek toen minder frequent ingezet als nu.

Na 2000 steekt Berio erbovenuit met 4 overwinningen (op 6 deelnames). Fedora Saura is een tweede uitzondering met 3 overwinning (op 8 deelnames). Als we naar de vorige periode gaan zien we wel wat anders: Panezio (8 op 20 deelnames); Topolone (7/17) en Benito III (5/15) steken erbovenuit. Let vooral op het aantal deelnames. Zij werden quasi zelden uitgesloten! Daarnaast zien we ook enkele andere droompaarden (vergelijkbaar met wat Fedora Saura neergezet heeft: Pytheos (3/7); Mirabella (3/8); Rimini (3/11); Quebel (3/11) en Urbino de Ozieri (3/4). Over deze laatste moeten we echter wel ‘manifesta superiorità’ inroepen. Na de 3^e overwinning werd ze steevast uitgesloten ondanks dat ze 11 maal werd aangeboden op de tratta (tot augustus 1985).

Tegenwoordig worden paarden nogal snel opzijgezet wegens ‘te sterk’; sommige zelfs nog voor een eerste deelname op basis van…praatjes. We zien ook dat de relatie tussen paarden en Palio veranderd is. Veel fantini zijn nu ook eigenaar van een paard; wat de macht ook bij hen legt. Denken we aan juli vorig jaar waar alle toppaarden plots niet werden aangeboden.

Op gebied van veiligheid is er veel vooruitgang geboekt op een zeer korte periode, maar zoals eerder gezegd gaat dit hand in hand met onzekerheid.