De Palio en de contrade tijdens de Tweede Wereldoorlog

11 juni 1940 is een fundamentele datum in de geschiedenis van de Palio. Op die dag werd het feest gedurende 5 jaar stilgelegd omwille van de Tweede Wereldoorlog. Het Palio-jaar 1939 eindigde met de overwinning van Torre maar de inwoners van Salicotto konden niet lang genieten van de feesten. Een paar weken na de overwinning van Giacchino en Ganascia viel de Duitse Wehrmacht Polen binnen. Dit was op 1 september 1939 en luidde een nieuw wereldconflict in. Italië, dat aanvankelijk neutraal bleef, ging op 10 juni 1940 mee de oorlog in na de beroemde aankondiging van Mussolini vanop het balkon op Piazza Venezia.

Enkele uren daarvoor was er in Siena geloot voor de Palio van juli 1940. Pantera, Lupa en Giraffa zouden samen met Selva, Drago, Oca, Chiocciola, Tartuca, Bruco en Leocorno de Palio van 2 juli 1940 rijden. Een brief van de gemeente aan de Magistrato delle Contrade op 11 juni schorste alle voorbereidingen. Hierin werd duidelijk dat er opnieuw ruimte kwam voor het feest als de oorlog voorbij was. Niemand had zich op die moment kunnen voostellen dat er gedurende 4 lange jaren geen tufo meer op de Piazza zou liggen.

De districten pasten zich aanvankelijk aan en beperkten zich tot het uitvoeren van hun klassieke wederzijdse hulp aan de behoeftige contradaioli. In 1941 vroegen ze om bepaalde traditionele afspraken opnieuw te kunnen uitvoeren. Concreet werd gevraagd om de giro di onoranze ai protettori (ereronde door de wijk voor de protettori) te mogen hervatten. Ondanks het verbod opgelegd door de Magistraat besloot Nicchio om wel buiten te komen om het Festa titolare te vieren. Eén trommelaar, twee vaandelzwaaiers en de paggio maggiore deden een ereronde. Dit voorbeeld werd al snel gevolgd door de andere contrade. De Magistraat werd op die manier gedwongen om de giro di onoranze toe te laten vanaf 1942, weliswaar in verkorte vorm.

Ook in dat jaar, meer bepaald op 30 juni, paradeerde de Corteo Storico op de Piazza del Campo voor de jeugdafdelingen van de met Italië geallieerde naties (lees : onder andere de Hitler-jugend). Op de Piazza geen tufo of tribunes. De parade werd echter niet gewaardeerd door de Sienesen zelf. Duccio Balestracci omschreef dit in zijn laatste boek als “een huiveringwekkende parodie op de Corteo Storico” waarin men paradeerde in kostuums in de kleuren van de aanwezige landen. Er had toen zelfs iemand het idee opgeworpen om een Palio te rijden maar dit kante op felle oppositie van de Contrade.

In die periode werd wel een soort van Palio gelopen, niet in Siena of op de Piazza del Campo maar in Tunis. Op 16 augustus 1943 voerden de Sienese gevangenen in Kamp 203 in Tunis, met een enorm gevoel van nostalgie naar de Palio een soort van koers uit. Zonder paarden maar wel met een drappellone en spennacchiere. Ook de onvermijdelijke mortaretto was aanwezig. Deze werd gemaakt met een leeg benzineblik. Het enthousiasme van de Sienesen was zo groot dat dit niet goed ontvangen werd door de Engelse bewakers. Na afloop van de ‘koers’ gewonnen door Bruco werd het feest beëindigt met de arrestatie van enkele té enthousiaste Sienesen.

Gevechten en zeldzame bombardementen, die gelukkig het historische centrum spaarden, maakten het zwaarder voor de Sienese bevolking. De buitenwijken werden niet gespaard en op 23 januari vielen er 24 doden bij de vernietiging van de Basilica dell’Osservanza net buiten Siena. Op 18 juni 1944 werd een ontroerende mis gehouden die bijgewoond werd door burgerlijke en contrada autoriteiten.

In de vroege namiddag van 3 juli 1944 kwamen de Marokkaanse troepen, de voorhoede van de derde legerdivisie, Siena binnen. Ze werden verwelkomd door het geluid van de Sunto en alle kerkklokken, inclusief oratoria van de contrade. Siena werd bevrijd zonder bloedvergieten. Het bescheiden Duitse verzet gaf zich over aan Generaal De Monsabert. De bevrijders werden door de enthousiaste Sienesen met vlaggen van de contrade onthaald. Op de grenzen van de wijken werden de vlaggen, zoals gewoonlijk gebeurt op feestdagen, uitgehangen.

Uiteindelijk, een jaar later in 1945, hervatte het normale leven zich in Siena. Op 26 mei kondigde de gemeenteraad, samen met de Magistrato delle Contrade aan dat op 2 juli opnieuw een Palio gereden zou worden.